Хиджама: қарсы көрсеткіштері және ықтимал зияны Ең танымал отандық сауықтыру трендтерінің бірі хиджама деп атауға болады-көптеген адамдар бірқатар аурулардың алдын алу немесе оларды емдеу үшін жасайтын қан шығару емшарасы. Бұл әдіс шығыста, сонымен бірге Ресейде де, батыста да оның жақтастары бар. Бірден ескерту керек-хиджама медициналық емшара емес және оның жүргізілуіне медициналық көрсеткіштер жоқ. ХИДЖАМА ЛИЦЕНЗИЯЛАНҒАН МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК ТҮРІНЕ ЖАТПАЙДЫ. Қазақстанда медициналық қызметтің барлық түрлері, оның ішінде халықтық қызмет түрі де лицензияланады. «Дәстүрлі терапияны лицензиялау қарастырылған, оның ішінде су-джок терапиясы, акупунктура, фитотерапия. Бұл тізімде хиджама жоқ, сондықтан біз оны заңсыз әрекет деп түсіндіреміз. Яғни, хиджамаға тыйым салынады», — деп атап өтті спикер. Сарапшылардың пікірінше, танымал қан шығару емшарасы – хиджаманың тиімділігі туралы ешқандай дәлел жоқ. Пікірлері қарама-қайшы кейбір жағдайларда Хиджама зиян келтіруі де мүмкін. Хиджама өзінің заманауи нұсқасында, әдетте, төмендегідей: адам алдымен шешініп, етпетінен жатады, содан кейін «пациенттің» арқа терісіне шағын тіліктер салынады, содан кейін қалың шыны банкалар қойылады. Одан кейін емшараны жасайтын адам вакуумдық сорғы арқылы банкалардан ауаны сорып алады (кейбір жағдайларда банкаларға салынатын таяқшада жанып тұрған мақта тампоны қолданылады), нәтижесінде қанның бір бөлігі шығарылады. Хиджаманың қорытындысы бойынша банкалардан көптеп көгерген орындар қалады. Бұл әдісті жақтаушылардың пікірінше, бұл адамға «жаман қаннан» арылуға мүмкіндік береді, осылайша денеде оны толтыру рәсімін бастайды, бұл жалпы физикалық жағдайға оң әсер етеді. Тиімді болу үшін банкалар кез келген жерге емес, белгілі бір жерлерге орналасуы керек. Әйтпесе, қан шығару пациенттің жағдайын нашарлатуы мүмкін. Тәжірибелі мамандар білетін хиджама оларға сеніп тапсырылуы тиіс. 20 жасқа толмаған және 70 жастан асқан адамдар үшін хиджама жасатуға тыйым салынады. Қан жоғалту, сондай-ақ тамырларға кез келген күрт әсер ету ағзаға нашар әсер етеді. Қанның биологиялық құрамын жақсартудың көптеген заманауи тиімді әдістері бар: плазмоферез, қан алуды, одан әрі экстракорпоральды тазартуды және оны пациенттің қанына қайтаруды қамтиды; диффузия және конвекция арқылы қанды тазартуға мүмкіндік беретін гемодиализ, сондай-ақ соңында арнайы жарық өткізгіші бар ине арқылы жасалатын көктамыр ішіне лазерлік сәулелену. Хиджаманың әртүрлі аурулардың алдын алу мен емдеудегі пайдасын қандай да бір түрде растайтын бірде-бір беделді зерттеу жоқ. Дәстүрлі медицина бұл әдісті мойындамайды және қыша сылағын суық тиюге және тіс нервін алып тастағанда мышьякты қолдану деңгейіндегі табиғи анахронизм деп санайды. Хиджама мына аурулар мен патологияларға зиянын тигізеді: • анемия; психиканың бұзылуы; • астения; • онкоауруларында; • жүктілік және лактация; • эритроциттердің жетіспеушілігінде; • ашық жарақаттар; қатты шаршау; • лейкоциттердің төмен деңгейінде; • төмендеген гематокритте; • тромбоцит тапшылығы кезінде; • АИТВ, ЖИТС аурулары кезінде; • атеросклерозда; • гепатитте, • сифилисте; • ағзаның сарқылуы кезінде; • бауыр циррозында; • ауыр жүрек ақаулары болса. Уақытша шектеулері төмендегідей: жарақаттан, ұзақ аурудан немесе операциядан кейін денені қалпына келтіру (емшара 20-30 күннен кейін жүзеге асырылады); әйелдердегі маңызды күндер және ол аяқталғаннан кейін 7-10 күн; вирустық аурулардан, ангинадан кейінгі екі апта. Қан шығару — бұл қан жоғалту, сондықтан денеге стресс болып табылады. Емшара ережелерін сақтамау денсаулықтың нашарлауына және мынадай жанама әсерлерге соқтыруы мүмкін: құсу және диарея; шамадан тыс шаршау; қысымның күрт төмендеуі; температураның жоғарылауы; анемия. Гипотензия кезінде хиджамаға тыйым салынады. Ұсынысты сақтамау қан қысымының күрт төмендеуіне және мынадай салдары болуы мүмкін: жүрек қағысының бұзылуы; естен тану; бас миының гипоксиясы. Флеботомияның негізгі жанама әсері — қан қысымының төмендеуі, гиповолемия — айналымдағы қан мөлшерінің төмендеуі, бұл жүрек шығарылымының төмендеуіне, шок пен коллапсқа дейін органдардың қанмен қамтамасыз етілуінің әлсіреуіне әкеледі, егер қан ұю жүйесінің патологиясы болса (пациент білмеуі мүмкін), бұл өліммен аяқталуы мүмкін. Айналымдағы қан көлемінің төмендеуі кейбір ішкі органдардың, мысалы, ми мен бүйректің жеткіліксіздігінің дамуына катализатор бола алады және жүрек-қантамыр жүйесінің созылмалы аурулары болған кезде олардың өршу қаупі өте жоғары, нәтижесінде ремиссия деңгейінен ауру ауыр жағдайға дейін дамуы мүмкін. Хиджама емшарасынан өтудің екінші ең қауіпті салдары-инфекцияның және жұқпалы аурулардың, мысалы, АИТВ, В, С және Д гепатитінің және басқалардың жұғу ықтималдығы жоғары. Бұл қызметті ұсынатын «емшілер» әрдайым бір реттік «банкалардың» қажетті санын білмейді, нәтижесінде оларды қайта пайдалануға мәжбүр болады. Емшара жүргізетін адамдар пациенттің терісін кесу кезінде қолданатын кесетін құралдар туралы да айтуға болады. Хиджамның үшінші күтілетін жанама әсері терінің зақымдануы және келлоид тәрізді тыртықтардың пайда болуы мүмкін. Бұл емшараға қарсы төртінші және ең маңызды дәлел — хиджама медициналық манипуляция емес және оны қарапайым адамдар орындайды. Мысалы, Башқұртстан тұрғынының 2015 жылы хиджама жасатқаннан кейін қатты қан жоғалтқаннан қайтыс болған жағдай белгілі. Сондай-ақ, осы емшараны жүргізетін адамдарда медициналық лицензияның және де осы саладағы жалпы кәсіпқойлығының болмауы. Қан алу барлық антисептикалық шараларды міндетті түрде қолдана отырып, тек дәрігердің бақылауымен жүргізілуі керек екенін есте ұстаған жөн. Айтпақшы, АҚШ-тың бірінші президенті Джордж Вашингтон қан шығару әдісімен емделгендіктен қайтыс болды. Сонымен қатар Моцарт пен Англия королі Чарльз II жеткіліксіз қан кетуден қайтыс болды, ал Наполеон Бонапарт одан әрең аман қалды. Соңында, «артық» қаннан құтылу туралы ойлағандардың барлығына мынадай кеңес бергім келеді: донор болыңыз — қан қашанда қажет.
Хиджама: қарсы көрсеткіштері және ықтимал зияны Ең танымал отандық сауықтыру трендтерінің бірі хиджама деп атауға болады-көптеген адамдар бірқатар аурулардың алдын алу немесе оларды емдеу үшін жасайтын қан шығару емшарасы. Бұл әдіс шығыста, сонымен бірге Ресейде де, батыста да оның жақтастары бар. Бірден ескерту керек-хиджама медициналық емшара емес және оның жүргізілуіне медициналық көрсеткіштер жоқ. ХИДЖАМА ЛИЦЕНЗИЯЛАНҒАН МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК ТҮРІНЕ ЖАТПАЙДЫ. Қазақстанда медициналық қызметтің барлық түрлері, оның ішінде халықтық қызмет түрі де лицензияланады. «Дәстүрлі терапияны лицензиялау қарастырылған, оның ішінде су-джок терапиясы, акупунктура, фитотерапия. Бұл тізімде хиджама жоқ, сондықтан біз оны заңсыз әрекет деп түсіндіреміз. Яғни, хиджамаға тыйым салынады», — деп атап өтті спикер. Сарапшылардың пікірінше, танымал қан шығару емшарасы – хиджаманың тиімділігі туралы ешқандай дәлел жоқ. Пікірлері қарама-қайшы кейбір жағдайларда Хиджама зиян келтіруі де мүмкін. Хиджама өзінің заманауи нұсқасында, әдетте, төмендегідей: адам алдымен шешініп, етпетінен жатады, содан кейін «пациенттің» арқа терісіне шағын тіліктер салынады, содан кейін қалың шыны банкалар қойылады. Одан кейін емшараны жасайтын адам вакуумдық сорғы арқылы банкалардан ауаны сорып алады (кейбір жағдайларда банкаларға салынатын таяқшада жанып тұрған мақта тампоны қолданылады), нәтижесінде қанның бір бөлігі шығарылады. Хиджаманың қорытындысы бойынша банкалардан көптеп көгерген орындар қалады. Бұл әдісті жақтаушылардың пікірінше, бұл адамға «жаман қаннан» арылуға мүмкіндік береді, осылайша денеде оны толтыру рәсімін бастайды, бұл жалпы физикалық жағдайға оң әсер етеді. Тиімді болу үшін банкалар кез келген жерге емес, белгілі бір жерлерге орналасуы керек. Әйтпесе, қан шығару пациенттің жағдайын нашарлатуы мүмкін. Тәжірибелі мамандар білетін хиджама оларға сеніп тапсырылуы тиіс. 20 жасқа толмаған және 70 жастан асқан адамдар үшін хиджама жасатуға тыйым салынады. Қан жоғалту, сондай-ақ тамырларға кез келген күрт әсер ету ағзаға нашар әсер етеді. Қанның биологиялық құрамын жақсартудың көптеген заманауи тиімді әдістері бар: плазмоферез, қан алуды, одан әрі экстракорпоральды тазартуды және оны пациенттің қанына қайтаруды қамтиды; диффузия және конвекция арқылы қанды тазартуға мүмкіндік беретін гемодиализ, сондай-ақ соңында арнайы жарық өткізгіші бар ине арқылы жасалатын көктамыр ішіне лазерлік сәулелену. Хиджаманың әртүрлі аурулардың алдын алу мен емдеудегі пайдасын қандай да бір түрде растайтын бірде-бір беделді зерттеу жоқ. Дәстүрлі медицина бұл әдісті мойындамайды және қыша сылағын суық тиюге және тіс нервін алып тастағанда мышьякты қолдану деңгейіндегі табиғи анахронизм деп санайды. Хиджама мына аурулар мен патологияларға зиянын тигізеді: • анемия; психиканың бұзылуы; • астения; • онкоауруларында; • жүктілік және лактация; • эритроциттердің жетіспеушілігінде; • ашық жарақаттар; қатты шаршау; • лейкоциттердің төмен деңгейінде; • төмендеген гематокритте; • тромбоцит тапшылығы кезінде; • АИТВ, ЖИТС аурулары кезінде; • атеросклерозда; • гепатитте, • сифилисте; • ағзаның сарқылуы кезінде; • бауыр циррозында; • ауыр жүрек ақаулары болса. Уақытша шектеулері төмендегідей: жарақаттан, ұзақ аурудан немесе операциядан кейін денені қалпына келтіру (емшара 20-30 күннен кейін жүзеге асырылады); әйелдердегі маңызды күндер және ол аяқталғаннан кейін 7-10 күн; вирустық аурулардан, ангинадан кейінгі екі апта. Қан шығару — бұл қан жоғалту, сондықтан денеге стресс болып табылады. Емшара ережелерін сақтамау денсаулықтың нашарлауына және мынадай жанама әсерлерге соқтыруы мүмкін: құсу және диарея; шамадан тыс шаршау; қысымның күрт төмендеуі; температураның жоғарылауы; анемия. Гипотензия кезінде хиджамаға тыйым салынады. Ұсынысты сақтамау қан қысымының күрт төмендеуіне және мынадай салдары болуы мүмкін: жүрек қағысының бұзылуы; естен тану; бас миының гипоксиясы. Флеботомияның негізгі жанама әсері — қан қысымының төмендеуі, гиповолемия — айналымдағы қан мөлшерінің төмендеуі, бұл жүрек шығарылымының төмендеуіне, шок пен коллапсқа дейін органдардың қанмен қамтамасыз етілуінің әлсіреуіне әкеледі, егер қан ұю жүйесінің патологиясы болса (пациент білмеуі мүмкін), бұл өліммен аяқталуы мүмкін. Айналымдағы қан көлемінің төмендеуі кейбір ішкі органдардың, мысалы, ми мен бүйректің жеткіліксіздігінің дамуына катализатор бола алады және жүрек-қантамыр жүйесінің созылмалы аурулары болған кезде олардың өршу қаупі өте жоғары, нәтижесінде ремиссия деңгейінен ауру ауыр жағдайға дейін дамуы мүмкін. Хиджама емшарасынан өтудің екінші ең қауіпті салдары-инфекцияның және жұқпалы аурулардың, мысалы, АИТВ, В, С және Д гепатитінің және басқалардың жұғу ықтималдығы жоғары. Бұл қызметті ұсынатын «емшілер» әрдайым бір реттік «банкалардың» қажетті санын білмейді, нәтижесінде оларды қайта пайдалануға мәжбүр болады. Емшара жүргізетін адамдар пациенттің терісін кесу кезінде қолданатын кесетін құралдар туралы да айтуға болады. Хиджамның үшінші күтілетін жанама әсері терінің зақымдануы және келлоид тәрізді тыртықтардың пайда болуы мүмкін. Бұл емшараға қарсы төртінші және ең маңызды дәлел — хиджама медициналық манипуляция емес және оны қарапайым адамдар орындайды. Мысалы, Башқұртстан тұрғынының 2015 жылы хиджама жасатқаннан кейін қатты қан жоғалтқаннан қайтыс болған жағдай белгілі. Сондай-ақ, осы емшараны жүргізетін адамдарда медициналық лицензияның және де осы саладағы жалпы кәсіпқойлығының болмауы. Қан алу барлық антисептикалық шараларды міндетті түрде қолдана отырып, тек дәрігердің бақылауымен жүргізілуі керек екенін есте ұстаған жөн. Айтпақшы, АҚШ-тың бірінші президенті Джордж Вашингтон қан шығару әдісімен емделгендіктен қайтыс болды. Сонымен қатар Моцарт пен Англия королі Чарльз II жеткіліксіз қан кетуден қайтыс болды, ал Наполеон Бонапарт одан әрең аман қалды. Соңында, «артық» қаннан құтылу туралы ойлағандардың барлығына мынадай кеңес бергім келеді: донор болыңыз — қан қашанда қажет.